پردازنده‌ای که از آینده آمده بود اما 30 سال مخفی ماند

 

 

وقتی صحبت از اولین ریزپردازنده جهان می‌شود، تقریباً ذهن همه ما به سمت Intel 4004 می‌رود. اما واقعیت کمتر گفته‌شده این است که یک سال قبل از 4004 اینتل، یک پردازنده بسیار پیشرفته‌تر هم ساخته شده بود که در قلب  F-14 Tomcat قرار داشت و اگر ده‌ها محرمانه باقی نمانده بود، شاید امروز کامپیوترها بسیار قوی‌تر بودند.

تراشه MP944 که توسط تیمی ۲۵ نفره و به رهبری استیو گلر و ری هولت در سال‌های ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۰ طراحی شد، مغز سیستم کنترل پرواز جنگنده F-14 Tomcat بود و وظایف حیاتی مانند محاسبه لحظه‌ای ارتفاع، سرعت، فشار هوا و عدد ماخ را بر عهده داشت که برای عملکرد سیستم پیچیده بال‌های متغیر این جنگنده ضروری بود. در حقیقت کاربرد این تراشه آنقدر حیاتی بود که نیروی دریایی آمریکا اجازه انتشار هیچ اطلاعات فنی‌ درباره آن را نمی‌داد و تا سال ۱۹۹۸ محرمانه باقی ماند.

سریع‌تر و پیشرفته‌تر از Intel 4004

درحالی‌که ریزپردازنده انقلابی Intel 4004 تنها برای استفاده به عنوان مغز ماشین حساب طراحی شده بود، MP944 یک ریزپردازنده ۲۰ بیتی، چندتایی، موازی و مبتنی بر Pipe-Line بود که برای محاسبات بلادرنگ پروازی ساخته شده بود. طبق اسنادی که بعدها از حالت محرمانگی خارج شدند، این پردازنده می‌توانست حدود ۹,۳۷۵ دستور در ثانیه اجرا کند و طبق برخی برآوردها حدود ۸ برابر سریع‌تر از 4004 اینتل عمل می‌کرد.

این پردازنده از ابتدا با فناوری MOS تولید می‌شد که گل‌سرسبد فناوری‌های ساخت نیمه‌هادی آن زمان بود. جالب‌تر اینکه کامپیوتر پروازی F-14 پنج تراشه دیگر هم داشت و از یک معماری پیچیده با هدف دستیابی به دقت، پایداری و سرعت بالا بدون وابستگی به سخت‌افزار بزرگ و مکانیکی دهه‌های قبل طراحی شده بود.

افزون بر توانایی‌های محاسباتی، تراشه MP944 باید در محیط‌هایی کار می‌کرد که هیچ پردازنده تجاری نمی‌توانست دوام بیاورد و سازندگان توانایی کار در دمای ۵۵- تا ۱۲۵ درجه سانتی‌گراد را برای آن در نظر گرفته بودند. علاوه‌براین سیستم کنترل پرواز F-14 چیزی نبود که بتواند خاموش یا از مدار خارج شود؛ بنابراین به گونه‌ای طراحی شده بود که کل مجموعه می‌توانست در صورت شناسایی خطا، ظرف ۱.۱۸ ثانیه به یک کامپیوتر پشتیبان سوئیچ کند. این قابلیت صحت‌سنجی و سوییچ لحظه‌ای، یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های ریزپردازنده در اوایل دهه ۷۰ محسوب می‌شد.

اگر این تراشه محرمانه نمی‌ماند

به نقل از Tom's Hardware، ری هولت در همان سال ۱۹۷۱ تلاش کرده بود مقاله‌ای درباره این معماری منتشر کند اما دولت آمریکا مانع از آن شد. تلاش دوباره‌اش در ۱۹۸۵ هم بی‌نتیجه ماند تا اینکه نهایتاً در سال ۱۹۹۸ این اطلاعات از طبقه‌بندی خارج شد. حالا بسیاری از مورخان فناوری معتقدند اگر MP944 در زمان خودش معرفی می‌شد، ممکن بود مسیر توسعه پردازنده‌ها و شاید کل صنعت کامپیوتر را دگرگون کند و امروز کامپیوترهای خیلی بهتری داشتیم.

متاسفانه MP944 جز خدمت نظامی، دست‌آورد دیگری برای جهان نداشت و با وجود توان خارق‌العاده‌اش که می‌توانست مسیر تاریخ فناوری را عوض کند، امروز صرفاً یک تکه تاریخی است.